Sinds maart 2020 heb ik ondertussen tientallen volledige trainingsdagen, van 9.30 uur tot 16.30 uur (en 2 keer zelfs tot 21.00 uur…) via Zoom verzorgd. Inclusief koffie pauzes, de lunchpauze, dinerpauze en studenten die na afloop nog even blijven ‘hangen’ om wat te bespreken!  Sommige groepen  kennen elkaar al vanuit ‘live trainingen’. Andere groepen starten met hun opleiding en dan zijn de studenten bij aanvang volkomen vreemden van elkaar. Die laatste groepen maken eigenlijk nog veel makkelijker de overstap naar online! Misschien omdat je met elkaar geen ander referentiekader hebt?

Vanuit deze praktijkervaring deel ik graag mijn praktische tips met jullie. Ik heb de tips geupdated na de eerste publicatie, en onderin vind je antwoorden op mijn oorspronkelijke vragen.

Praktische tips voor online training geven met Zoom

Bereid je goed voor. Een online training is echt een andere beleving dan een live training. Een aantal oefeningen kunnen niet online (de actieve buitenoefeningen bijvoorbeeld waar Elan Training om bekend staat) maar… er zijn ook mogelijkheden die je nu wel hebt en live niet (zoals heel makkelijk meekijken met alle groepjes die aan het werk zijn). In deze blog vind je praktische tips die jou daarbij gaan helpen

En wil je na lezen van deze blog, graag onder begeleiding aan de slag met het vormgeven van jouw online training of nog even oefenen ? Check dan ook onze online training Train de Online Trainer; een praktische online training waarin je leert hoe je jouw training didactisch verantwoord en activerend kunt ontwerpen, hoe je diverse werkvormen in kunt zetten voor jouw eigen vakgebied en de training en werkvormen technisch en inhoudelijk via Zoom kunt vormgeven!

Tips:

Voorbereiding van jezelf:

1. Douche gewoon, kleed je aan in je werkkleding, maak jezelf op en doe ook schoenen aan! Op je sloffen een training geven (of volgen) geeft echt minder energie, betrokkenheid en drive. Studenten voelen dit ook! Wel heb je soms warmere kleding nodig, want je zit toch een groot deel van de dag stil.
2. Zorg dat je een rustige achtergrond hebt. Ik had zelf een kamerscherm neer gezet, om de kamer af te schermen. Maar uiteindelijk heb ik gekozen voor de Zoom achtergrond met mijn logo omdat ik dat professioneel en handig vind. Je kunt ook zelf een achtergrond toevoegen, onderaan deze blog leg ik uit hoe je dat doet.
3. Ook je uitzicht en het licht is belangrijk. Zorg dat je met je gezicht NAAR het licht toe zit, en je geen licht achter je hebt. Want dan zie je alleen jouw silhouet. En nu maar hopen dat de Zoom host, bij de video settings het ‘oppeppen van uiterlijk’ (touch up my apperance) heeft aangezet (want dan zien we er allemaal iets mooier uit).
4. En zet je laptop op ooghoogte. Ik gebruik daar zo’n opstap krukje voor. Zo kijken de studenten je recht in het gezicht, in plaats van in je neusgaten…

Zoom uitnodiging

1. Zet de email adressen van de deelnemers in de BCC, in verband met de AVG.
2. Stuur je PowerPoint presentatie mee met de Zoom uitnodiging. Als de studenten dan met elkaar in groepjes met opdrachten aan de slag zijn, kunnen ze zelf nog even op de PPT checken wat de opdracht ook alweer was.
3. Maak een leuk mailtje van je Zoom uitnodiging, zo creëer je al een positief mogelijk start:
   • Haal de niet relevante tekst van Zoom weg en stuur alleen het linkje
   • Met een leuke tekst erbij, waarin je de studenten alvast welkom heet
   • En vertel alvast hoe laat de lunch zal zijn (ongeveer) zodat ze met hun huisgenoten kunnen overleggen en hoe belangrijk een rustige omgeving is
4. Zet alle microfoons open, als mensen langzaam inloggen en ze elkaar al kennen. Zo kunnen ze toch (net als in het echte leven) al gezellig een beetje bijpraten.

Interactie

1. Vrijwel alle werkvormen zijn mogelijk via Zoom en online. In de training hebben wij gedaan:
   • Onderwijs leer gesprek
   • Werken in groepjes
     • De groepjes kun je zowel handmatig indelen als ‘het lot’ laten beslissen
     • Ook kun je even meekijken in ieder groepje, dat gebeurt heel openlijk, ze zien jou aansluiten
     • En je kunt ze een berichtje sturen, bijvoorbeeld als je de oefening wat verlengt, of om ze te waarschuwen dat ze nog een paar minuten hebben om af te ronden
   • Uitwisselen en voorbereiden met je peer (dus tweetallen maken)
   • Theorie aan de hand van een PowerPoint presentatie
   • Samen bekijken van relevante websites
   • Filmpjes bekijken en hier opdrachten over maken
     • Vergeet bij filmpjes niet de twee hokjes in de Share Screen aan te vinken: Share computer sound en Optimize screen sharing
   • Een quiz
   • Energizers
   • Rollenspel doen in groepjes
   • Rollenspel met een trainingsacteur
   • Presentaties van studenten die eigen materiaal  (opdracht vooraf via de mail) delen:
     • Eigen filmpjes vanaf de eigen laptop of via YouTube
     • Zelfgemaakte flyer
     • PowerPoint presentatie

En ook een 1 op 1 gesprek tussen trainer en student is mogelijk.

2. Heel leuk is dus dat het heel makkelijk is om via Share Screen deelnemers zelf een dia of filmpje te laten presenteren. Lekker interactief en visueel. De studenten moeten hun filmpje, flyer of PowerPoint presentatie open zetten op hun eigen laptop en kunnen die dan delen.
3. Met veel geëxperimenteer kwamen wij erachter dat het toch handiger is als mensen hun microfoon open hebben staan en alleen uitzetten bij achtergrond geluiden. Open microfoons bevorderen de interactie zeer!
4. Heel belangrijk bleek het te zijn, voor mij als trainer, om GEEN OPEN VRAGEN AAN DE HELE GROEP te stellen. De eerste dagen stelde ik heel veel van dit soort vragen (als communicatietrainer voor mij natuurlijk de normaalste zaak van de wereld). Maar de studenten weten dan niet wie wil gaan antwoorden, en vaak zegt dan niemand iets. Nu spreken we met elkaar af dat ik mensen weer heel schools ‘de beurt’ zou geven, dus met de naam erbij: “En Jan, wat vind jij van deze aanpak? En jij Suzan, wat viel jou op?” Dat werkt prima!
5. Het is wel erg vermoeiend. Om de hele dag naar een beeldscherm te kijken, maar ook omdat je van alles bij iedereen ziet… Daarom hebben wij ongeveer ieder uur een kwartier pauze gehouden.
   • Handig is dan als iedereen zijn beeld en geluid uit zet (door de microfoon en camera ‘door te strepen’). Anders hoor je nog steeds van alles van elkaar.
   • Als trainer kun je beeld en geluid ook van de deelnemer uitzetten (als hij of zij het vergeten is, en je ineens de privé gesprekken hoort)
   • En ga even naar buiten in de pauzes als dat kan.
   • Doe geen pauzes van minder dan 10 minuten omdat het thuisfront vaak ook iets wil van de student in de pauze (filmpje opzetten, boterhammetje maken, vertellen wat voor taart ze aan het bakken zijn enzovoort).
6. Een lunchpauze van 45 minuten is voldoende.
7. Wat hierin ook heel belangrijk is, om de horloges gelijk te zetten. Want je begint echt weer op de afgesproken tijd. En dan is het fijn als dat tijdstip voor iedereen op dezelfde tijd is. Ik kwam erachter dat al mijn horloges en klokken in huis een paar minuten tijdsverschil hebben. Normaal geen probleem, nu wel.

Rollenspel (met trainingsacteur)

1. We hebben op twee manieren rollenspel gedaan, allereerst in aparte groepjes onder elkaar waarbij ik dan af en toe even mee kijk en tips geef. Dit werkte al heel goed.
2. Maar wat echt super goed werkt is als trainingsacteur Berdine Segers inlogt op een afgesproken tijd. Nadat ik haar vooraf heb geïntroduceerd aan de studenten en uit heb gelegd wat er komen gaat, komt Berdine erbij en doen een aantal studenten samen met haar een rollenspel. Berdine is hierbij bijvoorbeeld een onwillige puber, een rouwende werkzoekende of een onwetende ondernemer die misschien open staat voor samenwerken met iemand met een arbeidsbeperking. Hoe doen we dit?
   • Een student meldt zich aan om het rollenspel te doen
   • De andere studenten zetten hun videobeeld uit, zodat alle overige gezichten op zwart gaan. Ook zet iedereen het geluid uit. En als je dan de optie ‘Hide non video participants’ aanzet, is iedereen ‘verdwenen’.
   • Alleen de gezichten van de rollenspel student en de trainingsacteur zijn nu zichtbaar.
   • Wij (observatoren) kunnen wel alles zien en horen, en aantekeningen maken over wat er goed gaat en waar de student zich nog verder op kan ontwikkelen.
   • Als ik vind dat het rollenspel lang genoeg is geweest, zet ik eerst mijn beeld weer aan. En dan na een minuut ofzo zet ik de microfoon aan en sluit ik het rollenspel af.
   • Alle andere studenten zetten ook hun beeld weer aan, en we bespreken het met elkaar na. Studenten maken zelf aantekeningen van de leerpunten.
   • Deze methode is ook heel geschikt om bijvoorbeeld online sollicitatiegesprekken te oefenen. Dus heb je binnenkort zo’n sollicitatiegesprek, mail direct naar bernadette@aserto.nl en ik coach je er, samen met Berdine, in ongeveer een uur doorheen!

Al met al vind ik het online training geven een heel positieve ervaring!

De eerste dag is voor deelnemers vaak wel pittig. Omdat je moet wennen aan de enorme overdosis aan prikkels op je beeldscherm. En veel studenten moeten die beeldscherm prikkels ook nog combineren met allerlei prikkels van thuis. Een aantal studenten kiest er daarom voor om op hun werkplek te gaan zitten, in een spreekkamer ofzo, en dat werkt prima. Anderen kiezen voor de zolder of een slaapkamer in plaats van in de woonkamer.

Want online trainen moet je echt in gezamenlijke inspanning doen. Het is online voor studenten veel makkelijker om ‘toe te kijken’ in plaats van deel te nemen dan in de echte situatie. Ook als trainer moet je hier heel alert op zijn.

Ik denk ook dat je gewoon een dag nodig hebt om te wennen aan deze manier van training geven en training krijgen. Ik hoor van al mijn collega’s dat het een tweede dag allemaal een stuk soepeler gaat. En zelf merk ik dat mensen nu ook al veel meer aan gewend zijn aan online bij elkaar zijn dan een paar maanden geleden.

En wat ik echt een enorm voordeel vind? Geen reistijd! Geen file! Na afloop, om 16.30 uur ben ik meteen klaar. Om 16.40 omgekleed (niets opruimen, inpakken, reizen) en om 17.00 uur loop ik al heerlijk met mijn hond en een goede vriendin op de hei voor een heel lange wandeling! Want bewegen, uitwaaien en ook bijkletsen na zo’n intensieve dag is heel prettig!

Dat is mijn laatste tip. Laat me weten welke aanvullingen je hebt, via LinkedIn of de mail.

Antwoorden en vragen over Zoom:

1. Kan ik ook alleen een rollenspel opnemen bij Zoom en samen met studenten meteen terug kijken?
   • Dit is nog onduidelijk. Je kunt wel de hele bijeenkomst opnemen (let op de AVG) maar of ook een klein stukje kan? Wat wel kan is het opnemen via je Smartphone. Daarna koppel je je telefoon aan je laptop en upload je het filmpje. Dan kun je samen het filmpje weer terugkijken via Share Screen.
2. Kan ik een eigen achtergrond uploaden?
   • Ja dat kan. Je eigen logo is bijvoorbeeld mogelijk. Je gaat dan naar visual backgrounds en doet add image. In dit filmpje legt Hugo Bakker van 101 werkvormen het beeldend uit 
3. Hoe doe ik een Polling? En kan ik die resultaten bewaren?
   • Via Miranda van der Tholen van Milau training heb ik een mooie PDF gekregen over hoe je een polling toevoegt aan je Zoom meeting. Met polling kun je een klein onderzoekje doen, onder je deelnemers. En je ziet meteen bijvoorbeeld dat 82% je training heel leuk vindt! Wil je deze uitleg ook ontvangen, mail Miranda dan even. Je moet de poll per bijeenkomst toevoegen.
   • Eventueel kun je natuurlijk ook Mentimeter gebruiken, een tip van Ron Matena van Kjenning. Dan krijgen mensen via hun telefoon een code, kunnen antwoord geven op je vragen en jij deelt de uitkomsten via je laptop. Hier een duidelijke uitleg over hoe Mentimeter werkt via Noorderpoort.
4. Wie weet een leuke energizer?
   • Samen fitnessen, er is vast wel een student deelnemer vaardig in yoga, aerobics of fitness. Laat deze student de anderen (en jezelf) lekker inspireren! Je hoeft tenslotte niet alles zelf te doen
   • Vraag studenten antwoorden op een open vraag op de chat te zetten, en beantwoord de vragen stuk voor stuk
   • Doe een quiz over wat ze tot nu toe hebben geleerd (bijvoorbeeld via Mentimeter, zie hierboven.
   • Graag ontvang ik meer leuke ideeën voor energizers!

Ga jij online les of training geven? Heb je hulp nodig bij het interactief vormgeven van jouw programma? Ben je op zoek naar meer kennis en ervaring op het gebied van online training geven en het online traningsplatform ZOOM.us?

Doe dan mee met de Online Training ‘Train de Online Trainer’. Een leuke, leerzame, inspirerende online training via Zoom.us waarin je leert hoe je energieke en interactieve lessen en trainingen kunt geven online, via Zoom of een ander platform! Meer weten? 

Mijn naam is Bernadette Vrijling en ik werk als trainer, docent en coach. Ooit opgeleid als psycholoog en sinds 1991 zelfstandig ondernemer met mijn bedrijf Aserto training en coaching. Ik help mensen die graag zichzelf willen zijn, ook op hun werk of als ondernemer. Hier zet ik workshops Positieve psychologie voor in. Wil je echt stappen maken, dan is het Positief Groei programma iets voor jou.

Ook heb ik een driedelige videoserie gemaakt, waarin je zelf al aan de slag kunt gaan met positief omdenken en doen. Kijk op deze pagina om je aan te melden voor deze serie.